سیاست خارجی چین در هزاره سوم: الزامات اقتصادی و سیاست خارجی مسالمت‌جویانه در روابط بین الملل

سیاست خارجی چین از سال 1949م تاکنون تغییر‌ و تحول زیادی داشته است. وجود گرایش­های ایدئولوژیک در سیاست خارجی این کشور در آغاز انقلاب، اتخاذ سیاست ‌انزواگرایی در دهه‌‌های1950و1960م، تحول در سیاست خارجی از انفعالی در اواخر دهۀ1960م به فعال در دهۀ1970م، در پیش‌گیری سیاست خارجی تعاملی و کمرنگ شدن نمادهای ایدئولوژیک در آن در اواخر دهۀ1980م و اتخاذ و استمرار سیاست خارجی بدون تنش و مسالمت‌آمیز از آغاز قرن بیست‌ و‌ یکم، ادعای مذکور را تأیید می‌کند. با آگاهی از اینکه در فرایند تدوین و اتخاذ سیاست‌ خارجی در هر کشوری عوامل متعدد داخلی نظیر عوامل فیزیکی، ساختاری، فرهنگی و انسانی، همچنین عوامل مختلف خارجی مانند عوامل منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و نیز ساختار نظام ‌بین‌الملل تأثیرگذار است؛ اما در برهه‌های زمانی متفاوت برخی از عوامل تأثیرگذارترند و نقش مؤثرتری در تدوین سیاست خارجی ایفا می‌کنند؛ از این‌رو در این پژوهش درصددیم به این سؤال‌ها پاسخ دهیم که در استمرار سیاست خارجی مسالمت‌آمیز چین به ویژه از اوایل قرن بیست ‌و یکم تاکنون، چه عواملی از تأثیرگذاری بیشتری برخوردار بوده‌اند؟ و سیاست خارجی این کشور در آینده چگونه خواهد بود؟ فرضیۀ این مقاله بر این ‌است که در استمرار سیاست خارجی مسالمت‌آمیز چین از اوایل قرن بیست ‌و یکم، دستیابی به توسعۀ اقتصادی، عامل اصلی شکل‌دهندۀ سیاست خارجی چین بوده است و در این راستا مؤلفه‌هایی نظیر در اولویت قرار‌گرفتن توسعۀ اقتصادی و گذار از اقتصاد متمرکز به اقتصاد آزاد، لزوم گسترش روابط اقتصادی و تجاری با کشورها، ضرورت جذب سرمایه خارجی، افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و تضمین عرضۀ انرژی و تأمین امنیت آن، که در مجموع وابستگی چین به اقتصاد جهانی را موجب شده است، از تأثیرگذاری بیشتری برخوردار بوده ‌است. همچنین به موجب افزایش وابستگی این کشور به اقتصاد بین‌الملل به‌ واسطۀ عوامل مذکور و نیاز شدید آن به بازارهای مصرف جدید در آینده و به دلیل تأکید این کشور بر توسعۀ اقتصادی هر چه بیشتر و تأمین ضروریات اقتصادی برای توسعه، سیاست خارجی مسالمت‌آمیز و صلح‌جو در این کشور در دستور‌کار قرارگرفته است و در آینده نیز تداوم خواهد یافت.